Bijna 40 jaar pionieren ⬤
Het ontstaan van het familiebedrijf Geostick
“Wanneer ben je nou eens klaar met varen? Ik heb je nodig in het bedrijf.” Het is 1951 als de 23-jarige Albert Berveling deze vraag van zijn vader krijgt. Bert groeide op in Bussum als oudste in een gezin van drie. Zijn vader was hier een eigen onderneming begonnen in emaille platen: de Gooische Emaille Platen Industrie (Gepi).
Ten tijde van de Tweede Wereldoorlog werd in de drukkerij, voor zover dat mogelijk was, met de steeds schaarsere grondstoffen doorgewerkt. Bert had inmiddels de lagere school afgerond en werd toegelaten tot de hbs. In die tijd verschenen er in de Amsterdamse kelders veel parfumfabriekjes. De parfums diende etiketten te hebben met een luxe uitstraling: reliëfetiketten van Gepi die met schaduw gespoten werden. Dit zorgde voor nog een beetje luxe in de donkere oorlogsdagen. In het laatste jaar van de oorlog moest het bedrijf gesloten worden. Bert reed ‘s avonds met zijn vader naar Amsterdam om de naamborden van de gevel te halen. Alles zodat de Duitsers de machines niet zouden vinden om er kanonnen van te maken. Op de dag dat Bert zijn 17e verjaardag vierde, 5 mei 1945, kwam de bevrijding.
Bert slaagt voor de hbs en gaat hij bij de Koninklijke Marine. In 1951 krijgt hij de vraag of hij zijn vader kan helpen in het bedrijf, Bert is dan derde stuurman bij de koopvaardij en gek op varen. De afspraak wordt gemaakt: nog één handelsreis en daarna in dienstreden bij het familiebedrijf. In de jaren ’50 werkten de tweede generatie mannen binnen het bedrijf; broers Jan en Albert Berveling en ook zwager Peter voegde zich bij het familiebedrijf. Jan was een echte commerciële man en nam de verkoop voor zijn rekening, Peter werd verantwoordelijk voor het operationele gedeelte van het bedrijf en Albert vormden o.a. met zijn vader het bestuursorgaan. Op 6 juni 1954 trouwt Albert met Tine en samen krijgen ze dochters Jantine en Geertje en zoon Peter, wie later het bestuur van Albert overneemt.
Het verhaal van Geostick begint met Pieter (Piet) Berveling, geboren in 1898 in Amsterdam. Lees meer over de begin jaren van Gepi
Het zelfklevende etiket
In New York werd begin jaren ‘50 door de jonge ondernemer Stanton Avery een nieuw product ontwikkelt: het zelfklevende etiket. Deze etiketten waren voorzien van een rubberlijm waardoor ze niet meer bevochtigt hoefde te worden maar uit zichzelf door aan te drukken op het artikel bleven plakken. Het eerste grondpapier was een ramp, na een paar maanden zaten de etiketten muurvast op het grondpapier. Men zei dat dit een belachelijk artikel was aangezien een zelfklevend etiket bovendien veel duurder was dan een lik-plaketiket. Dit zou nóóit een succes worden…
De familie Berveling zag wél potentie in het zelfklevende etiket. Gepi was de eerste die met deze etiketten op de Nederlandse markt kwam en in 1955 werd de licentie verkregen voor het maken van zelfklevende etiketten, inclusief de exclusieve verkooprechten voor de Benelux. De licentie bestond uit een coating machine en het procedé voor de coating van het grondpapier en de lijmen. De etiketten werden op de bestaande reliëfetiketpersen bedrukt en gestanst. Het stansen moest heel zorgvuldig gebeuren zodat de stans niet door het grondpapier heen ging. Dit bracht in de beginjaren veel problemen met zich mee. Er werd geproduceerd op de zolder van het pakhuis op de Valckenierstraat in Amsterdam. Bert was daar samen met broer Jan, vaak in het weekend, bezig met het maken van zelfklevend papier. De broers hadden een eigen laboratorium gebouwd, bestaande uit een oven en een ijskast om de kwaliteit en de kleefkracht van het papier te testen. De zelf vervaardigde etiketten werden eerst verkocht onder de naam Geoplast. Maar onder druk van het Duitse Beierdorf, dat medische tape onder de merknaam Leukoplast verkocht, werd de naam gewijzigd in Geostick.
Een nieuwe start in Uithoorn
Er waren geruchten dat het pakhuis op de Valckenierstraat onteigend zou worden om plaats te maken voor de Universiteit van Amsterdam. Het duurde niet lang tot een gemeenteambtenaar het kantoor van Bert en zijn vader binnenstapte en dit gerucht bevestigde. De heren Berveling waren goed voorbereid: “Goedendag meneer, u kunt contact opnemen met onze advocaat”. Met het uitgekeerde bedrag en medewerking van de Herstelbank werd een nieuwe moderne drukkerij in Uithoorn op de Amsterdamseweg 10 gebouwd.
In hetzelfde jaar startte Avery in Europa met het op grote schaal maken van zelfklevend papier, waardoor de productie van Gepi niet meer rendabel was en de eigen productie van het zelfklevend papier werd gestopt. In de nieuwe drukkerij in Uithoorn stonden zo’n 30 reliëfetiketpersen waarmee zowel reliëfetiketten als zelfklevende etiketten werden gemaakt. Voor het maken van de reliëfetiketten was veel (geschoold) personeel nodig, waardoor het familiebedrijf eind jaren ’60 al 120 medewerkers op de loonlijst had staan.
Broer Jan en een ook zwager Peter hadden het familiebedrijf inmiddels verlaten. Jan was naar Australië geëmigreerd en begon daar zijn eigen etikettendrukkerij. In 1971 vlogen vader en moeder Berveling naar Australië om op bezoek te gaan bij hun zoon. De grondlegger van Gepi overleed daar op 74-jarige leeftijd. Bert stond er vanaf dat moment alleen voor. Er brak een nieuw tijdperk aan: de focus verschoof naar zelfklevende etiketten en daarmee veranderde het bedrijf van naam naar Geostick.
De geschiedenis herhaalt zich
Net als de economie, bevond het bedrijf zich in een uitdagende situatie. Echte reliëfetiketten vergden erg veel personeel en de producten werden alsmaar duurder. Daarnaast waren de reliëtetiketpersen voor zelfklevende en andere roletiketten te langzaam. Er waren dringend snellopende machines nodig. Bert werd genoodzaakt om een extra hypotheek op zijn privébezit te nemen, waarmee hij een snelle Nilpeter flexopers kon kopen. In de jaren erna loste Bert alle schulden los en was het na bijna 40 jaar tijd om de vraag van zijn vader nu zijn zoon te stellen. Zoon Peter ging akkoord, keerde terug uit Afrika, waar hij voor een grote internationale rederij werkte. Na een inwerkperiode gaf Bert in 1989 het stokje aan hem over.
Deze tekst is geschreven in oktober 2023 door Kevin Berveling als herinnering aan zijn opa Albert Berveling (1928 – 2023).